„Najpierw Cię ignorują. Potem śmieją się z Ciebie. Później z Tobą walczą. Później wygrywasz.” – Mawiał Mahatma Gandhi, którego słowa można podpiąć pod sylwetki wielu prekursorów różnych epok. Człowiek z reguły ma tendencje do rozmyśleń na temat ludzi, którzy mieli wpływ na powstawanie nowych nurtów. Takie osoby po swojej śmierci z czasem otrzymują łatki legend, a ich słowa i poczynania przekazywane są następnym pokoleniom. Lecz wieczna sława w ich przypadku skutkuje częstym niezrozumieniem, a w niektórych przypadkach nawet wykluczeniem ze społeczeństwa. Autorzy wielu dzieł, by trafić do odbiorcy posługują się dramatycznymi historiami, by wzbudzić u odbiorcy natłok emocji i zaburzyć jego dotychczasowe myślenie. Częstymi motywami stosowanymi przez twórców epoki romantycznej była doskwierająca podmiot liryczny samotność, nieszczęśliwa miłość, oraz swojego rodzaju obcość. Problemy psychiczne potęgowały tylko wyobrażenia bohaterów, jako pogubionych, nieumiejących pogodzić się z wydarzeniami jakie ich spotkały.
Kreowania bohaterów w taki sposób nie mogli zdzierżyć twórcy klasycystyczni, którzy kierowali się głownie racjonalizmem. Spór klasycystów z romantykami był jednym z wielu tematów zawieranych w dziełach prekursora, przedstawiciela drugiego z nich – Adama Mickiewicza. Wieszcz publikując w 1822 roku tom pt. „Ballady i romanse” rozpoczął epokę romantyzmu w Polsce. Swoje poglądy przedstawił m.in. w balladzie pt. „Romantyczność” w której za pomocą starca utożsamianego z Janem Śniadeckim, przedstawicielem racjonalizmu oraz twórcy rozprawy pt. „O pismach klasycznych i romantycznych”, za pomocą narratora neguje poznawanie świata w sposób tylko naukowy. Twierdzi, iż doświadczać należy za pomocą duszy oraz intuicji. Historia opowiadana w balladzie dotyczy dziewczyny, która po śmieci swojego ukochanego w pewnym momencie traci kontakt z otoczeniem i dostrzega ducha zmarłego. Ludzie patrzący na zachowanie Karusi czują się niezręcznie, starają się pomóc dziewczynie, lecz tylko z pozoru.
Podobna sytuacja miejsce ma w wierszu wydanym w 1945r. przez Władysława Broniewskiego pt. „Ballady i romanse”, którego nazwa jest nawiązaniem do twórczości Adama Mickiewicza. W dziele tym naga trzynastoletnia żydówka po śmierci rodziców w trakcie wojny szwenda się po zgliszczach miasta. Młoda bohaterka również przeżywa wewnętrzną traumę, a pomoc udzielana przez mijających ją ludzi tak jak w przypadku Karusi, wydaję się być powierzchowna. Dziewczynka ginie z rąk SS-manów z powodu rudych włosów, a jej czystość i męka porównana jest do historii Jezusa. Autor dzieła skorzystał z pierwszych dwóch wersów wspomnianej już ballady Mickiewicza, by ogłosić, iż dziełem tym rozpoczyna kolejną epokę polskiej literatury.
Bohaterowie romantyczni swoim cierpieniem znacznie wpływali na swoje epoki oraz motywowali wielu twórców do podjęcia dyskusji na temat ich poczynań. Warto chociażby przytoczyć postać Konrada z „Dziadów cz.III” Adama Mickiewicza, który swoim zachowaniem rozbudził w wielu Polakach patriotyzm i chęć dalszej walki o niepodległość.
Warto przeczytać
Czym wyróżnia się i czym zachwyca polska literatura?
Wybitni rosyjscy poeci – przedstawiamy największe nazwiska
Najpopularniejsi polscy pisarze XX wieku – kto zalicza się do tego grona?